Co-regulatie is een term die in de wetenschap wordt gebruikt voor het ‘samen reguleren van elkaars stressreactie’. Het wordt gebruikt in de context van de polyvagaal theorie. Deze theorie legt uit hoe ons autonome zenuwstelsel reageert op externe bedreigingen via de Nervus Vagus. Wanneer je deze blog hebt gelezen ken je de basics over deze theorie en kun je praktisch aan de slag om de opgedane kennis te implementeren in je training.
Wat is de polyvagaal theorie?
De polyvagaal theorie gaat over de Nervus Vagus, een hele grote zenuw in het lijf die verantwoordelijk is voor de stimulatie van het sympathische of parasympatische systeem. Deze systemen wisselen elkaar af en zijn verantwoordelijk voor een tegenovergestelde reactie van het autonome zenuwstelsel.
Het sympathische systeem zorgt ervoor dat je in een staat komt van fight/flight, welke belangrijk is om te overleven in een situatie van externe bedreiging. Vroeger werd dit systeem geactiveerd wanneer iemand een tijger zag en in een split second moest beslissen of die ging vechten of vluchten om te overleven. Tegenwoordig wordt dit systeem ook getriggerd in situaties die eigenlijk minder bedreigend zijn zoals wanneer je te laat dreigt te komen op een vergadering of wanneer je een presentatie moet geven voor een grote groep mensen.
Het parasympatische systeem zorgt ervoor dat je in een staat komt van rest and digest. Oftewel het regenereren en herstellen van je systeem. In deze staat kan je lijf optimaal verteren doordat er bijvoorbeeld meer verteringssappen worden aangemaakt en je darmperistaltiek wordt versnelt. Verkeren in deze staat is dus ontzettend belangrijk om ervoor te zorgen dat je lijf optimaal kan functioneren.
Maar wat is “co-regulatie” dan precies?
Co-regulatie is wanneer wij als mensen, maar ook onze paarden, samen ons zenuwstelsel reguleren. Wanneer je inschat dat een externe situatie gevaarlijk is, stimuleert jouw Nervus Vagus een sympathische reactie. Je hartslag en ademhaling versnellen en er wordt bloed gestuurd naar de spieren die nodig zijn om te vechten of te vluchten. Je zicht wordt beperkt (tunnelvisie) en je bent klaar om in actie te komen.
Deze reactie gebeurt ook wanneer je registreert dat een ander in een sympathische staat verkeerd. Wanneer een ander de bovengenoemde tekenen vertoont zal jouw systeem hier ook op reageren, als onderdeel van je overlevingsmechanisme.
Dit betekent dus ook dat wanneer jij verkeert in je sympathische staat wanneer je jouw paard traint, dit een gevolg heeft op het autonome zenuwstelsel van je paard. Die registreert dat jij een bedreiging ervaart en wordt alert om te detecteren of er inderdaad gevaar aanwezig is.
Misschien herken je dit wel, wanneer jij heel alert bent heeft het paard de neiging om bijvoorbeeld sneller te schrikken of is meer afgeleid dan wanneer jij helemaal ‘zen’ bent tijdens de training.
Co-regulatie herkennen
Als je wilt zien hoe co-regulatie werkt kun je eens een middag in de wei gaan zitten. Paarden co-reguleren namelijk continu, iets dat je opvalt als je ernaar zoekt. Als één paard begint te snuiven, worden de andere paarden gealarmeerd via hun zenuwstelsel. De Nervus Vagus stimuleert het sympathische systeem. Wellicht moet er gevlucht worden. Zodra duidelijk wordt dat de situatie veilig is, schudden de paarden de spanning af en gaan ze verder met eten.
Hoe gebruik je dit in jouw voordeel?
En nu de clue van dit verhaal. Je kunt het autonome systeem van je paard dus beïnvloeden met jouw eigen systeem. Dus, als jij in jouw parasympatische systeem verkeert tijdens je training, dan zal je paard hierop reageren. Jij geeft namelijk aan dat de situatie veilig is en dat er geen reden is om alert te zijn.
Misschien herken je dit ook, wanneer je bijvoorbeeld les hebt van je instructeur. Je instructeur geeft rustige, duidelijke aanwijzingen en is (hopelijk) rustig in zijn of haar benadering. Deze benadering maakt dat jij ook kalm wordt en dit heeft weer effect op je paard.
Het is dus heel belangrijk dat jij ervoor zorgt dat je de rust bewaard tijdens de training. Je lijf is ontspannen, je ademhaling is ‘laag’ en je bent rustig in je handelingen.
Hoe kun je hier praktisch mee aan de slag?
Bewust worden van waar je verkeert in je spanning wanneer je gaat trainen is het halve werk. Voel je je gespannen of gejaagd? Kijk dan of je bewust je parasympatische systeem kunt stimuleren. Dit kun je onder andere doen op de volgende manieren:
- mediteren
- yoga
- koud douchen
- ademhalingsoefeningen
Wanneer je je paard gaat trainen en je voelt dat je onrustig wordt, probeer dan eens een ademhalingsoefening. Er is een oefening die wordt gebruikt door het leger om spanning omlaag te brengen in stressvolle situaties die vast ook effectief genoeg is voor onze training. Hier komt ie:
- 4 seconden inademen
- 4 seconden adem vasthouden
- 4 seconden uitademen
- 4 seconden adem vasthouden
Paar keer herhalen, kijk maar eens wat het voor je doet.
Succes!